Loesje

Volgens Loesje verbiedt de Codex Alimentarius het eten van groente uit eigen tuin. In werkelijkheid bestaat er helemaal niet zo'n verbod, maar worden de consumentenbeschermende richtlijnen van de codex weerom in een negatief en paranoïde daglicht gesteld.

Loesje is een internationale vereniging en stichting die aanvankelijk ontstond in Arnhem, Nederland, in 1983. De naam verwijst naar een fictief meisje dat hoegenaamd verschillende posters met allerhande spreuken zou ondertekenen. 

Doelstellingen

De doelstelling van Loesje is het verdedigen van vrije meningsuiting. Naar eigen zeggen is het hierbij niet de bedoeling om haar eigen mening te uiten, maar eerder om de lezer zelf te doen nadenken. Niettemin kan worden gesteld dat er vooralsnog duidelijke standpunten worden gesteld, die via het verspreiden van de slogans trachten de publieke opinie te beïnvloeden in een welbepaalde denkrichting. Deze denkrichting wordt door Loesje omschreven als "progressief", en blijkt in werkelijkheid duidelijke standpunten naar voor te schuiven zoals de legalisatie van softdrugs en anti-regeringspropaganda gericht naar de Europese Unie. 

Een schrijnend voorbeeld van anti-EU propaganda is de slogan "Verenigd Europa - daar heb ik vroeger ook tegen gevochten - de opa van Loesje". Dit impliceert dat de Europese Unie vergelijkbaar zou zijn met het "Derde Rijk" van Adolf Hitler, een onrealistisch en disproportioneel vergelijk die de Wet van Godwin overtreedt. Zulk vergelijk is een extreemrechtse complottheorieënwebsite zoals EJ Bron waardig, maar in realiteit heeft de EU niets te maken met Nazisme, antisemitisme, jodenvervolging en -vergassing, en militaire bezetting van West-Europese landen (ondanks wat Loesje - weerom onterecht - beweert in de slogan één Europa zodat je met één staatsgreep klaar bent.).

Hoaxes en andere desinformatie

Alle goede bedoelingen ten spijt, slaat Loesje af en toe de bal mis. Gezien haar vaak subjectieve standpunten, is het niet geheel te verbazen dat ook populistische hypes, gevoed door hoaxes, complottheorieën en andere desinformatie, een invloed uitoefenen op de gepubliceerde slogans.

De Loesje slogans stellen de zaken geregeld erg onrealistisch en soms populistisch voor. Vaak worden subjectieve standpunten op een erg zwart-witte manier voorgesteld, een drogreden die niettemin vaak effectief blijkt te werken. Een eenvoudig voorbeeld hiervan is "Liever eigenwijs dan helemaal geen zelfvertrouwen", wat het vals dilemma stelt dat eigenwijs zijn het beter of enige alternatief zou zijn voor een gebrek aan zelfvertrouwen. Ook de "Oorlog: niet geschoten is altijd vrede" slogan toont een gebrek aan realiteitszin: indien de Geallieerden niet hadden geschoten tijdens de Tweede Wereldoorlog, had West-Europa nu mogelijk (nog steeds) onder Nazistisch beleid gestaan.

Codex Alimentarius

Blijkbaar heeft Loesje een fundamenteel probleem met de Codex Alimentarius, een reeks van voedselstandaarden en richtlijnen die als advies gelden en niet als wet, met consumentenbescherming en eerlijke voedselhandel als doel. Pseudowetenschappers en kwakzalvers zijn gekant tegen de Codex Alimentarius, uit angst dat hun winstbejag gebaseerd op consumentenmisleiding aan een einde zou komen, en verspreiden dus tal van ongefundeerde complottheorieën omtrent de codex. 

Sommige slogans van Loesje helpen helaas om de paranoïde complottheorieën kracht bij te zetten:

• Codex Alimentarius - eerst de mensen en nu ook het voedsel aan de identificatieplicht. Fout: de codex is geenszins een verplichting. Het staat zelfs de leden van de Codex Alimentarius Commissie vrij om de standaarden en richtlijnen al dan niet te implementeren in het eigen staatsbestel. Er is dus helemaal geen "identificatieplicht" die op eender welke manier door de Codex Alimentarius wordt opgelegd, en deze slogan geeft onterecht een negatief imago aan de commissie.
• Codex Alimentarius - nee bedankt ik kan mijn eigen boontjes wel doppen. Fout: afgezien van de zinspeling met de boontjes, slaat Loesje weerom de bal volledig mis. De Codex Alimentarius, naast het feit dat die niet-bindend is, heeft geenszins de intentie om de bevolking te beperken in wat ze wel en niet kunnen of mogen eten. Wel heeft het document de doelstelling om de consumptie van onveilig bevonden voedsel (bv. als een gevolg van voedselfraude, onjuiste of oneerlijke etikettering, enz...) tegen te gaan.
• Codex Alimentarius - als groente uit eigen tuin eten een burgerlijke ongehoorzaamheid wordt. Fout: de Codex Alimentarius heeft nergens een verbod aanbevolen, laat staan ingevoerd, om groenten in eigen tuin te kweken. De slogan verwijst naar de zaadgoedrichtlijn van de Europese Unie (die in 2013 werd voorgesteld maar niet werd goedgekeurd door het Europees Parlement), die evenmin groenten uit eigen tuin zou verbieden, en helemaal los staat van de Codex Alimentarius.
• Laatst met vergrootglas en pincet alle e-nummers van mijn bord geplukt. Gezien het systeem van e-nummers onder de Codex Alimentarius valt, is de associatie hier duidelijk, al wordt het systeem hier niet duidelijk in een negatief daglicht gesteld. In werkelijkheid verwijzen e-nummers naar ingrediënten; de meeste zijn natuurlijk en allemaal zijn ze veilig bevonden voor consumptie.

Het is dan ook niet te verbazen dat zulke Loesje slogans erg populair zijn bij complottheorieënwebsites zoals Want To Know en Wij Worden Wakker, waar deze paranoïde desinformatie verder wordt verspreid.

Monsanto en GMO

Voor wie opgaat in de complottheorieën omtrent de Codex Alimentarius, is de stap snel gezet naar nog meer complottheorieën omtrent Monsanto en GMO. Dus is het weerom niet te verbazen dat ook hier Loesje de bal misslaat:

• Het zijn niet alleen de groenten die door Monsanto gemanipuleerd worden. Deze slogan wekt de indruk op dat het manipuleren van voeding "even erg" zou zijn als andere vormen van manipulatie. Deze drogreden wordt een dubbelzinnigheid genoemd. Hoewel Monsanto vaak commerciële beslissingen heeft genomen waarbij ethische vraagtekens worden geplaatst, is dit geen criterium om te bepalen of GMO-voedsel al dan niet veilig is. Genetische manipulatie is echter een techniek die reeds lange tijd door boeren wordt uitgevoerd, nog voor het bestaan van Monsanto, en de techniek is - ook in haar moderne variant - geheel veilig bevonden.
• Aardappels horen met jus niet met extra genen. Hoewel de naam Monsanto hier niet wordt vernoemd, verwijst het wel duidelijk naar GMO. Naast het feit dat dit onterecht GMO in een negatief daglicht stelt, wordt hier ook gebruik gemaakt van de vals dilemma drogreden, door te stellen dat aardappels oftewel met saus (voorgesteld als "lekker") of met extra genen (voorgesteld als "niet lekker/gezond") verkrijgbaar zijn, alsof GMO-aardappelen niet lekker/gezond/met saus zouden kunnen zijn.

Andere desinformatie

Het is vanzelfsprekend onmogelijk om alle onjuiste Loesje slogans in dit artikel te behandelen. Daarom geven we hier nog enkele algemene voorbeelden.

• Ik blijf net zolang doorgaan tot de NSA me in de spambox zet. Dit impliceert dat de NSA effectief alle e-mails leest die via het internet worden gestuurd. Deze privacy-angsthype is ontstaan na de onthullingen van Edward Snowden, dewelke niettemin vaak in een foute context worden geïnterpreteerd en soms zelfs geheel fout zijn. De NSA leest vanzelfsprekend sowieso niet al je e-mails.
• Bestralen van voedsel laat dat maar aan de zon over. Hier wordt de valse impressie gewekt dat "bestraald voedsel" slecht of ongezond zou zijn. In realiteit gaat het om de ionisatie van voeding, een moderne decontaminatievorm waarbij gamma-stralen worden gebruikt die niet tot gevolg hebben dat de voeding "radioactief" wordt.
• Als de democratie werkte hadden ze het allang afgeschaft. Dit impliceert een onrealistisch complot dat de westerse landen door een soort dictatuur zouden worden geregeerd, die enkel een schijndemocratie is. Er wordt hier volledig aan het feit voorbij gegaan dat de partijen met de meeste stemmen telkens ook in de regering zitten, en dat dit geregeld wel eens verandert bij nieuwe verkiezingen. 
• Basisinkomen: wat het kapitalisme je aan onkosten verschuldigd is. Dit impliceert enerzijds dat het kapitalisme iedereen iets verschuldigd is (wat dat precies is, hebben we het raden naar), en propagandeert anderzijds de pseudo-economie van het onvoorwaardelijk basisinkomen.
• Basisinkomen: werken voor je geld is uit, vanaf nu werkt iedereen voor de samenleving. Dit propagandeert eveneens de mythe van het universeel basisinkomen, en stelt het verkeerdelijk voor alsof een job niet meer noodzakelijk zou zijn bij de invoeren van het basisinkomen. In realiteit zou een basisinkomen in bijna alle gevallen nooit voldoende kunnen zijn om van te leven zonder bijkomende inkomsten.

Hoewel dit artikel zich voornamelijk richt op feiten, vallen we volgens Loesje vanzelfsprekend onder de vrije meningsuiting.