Test-Aankoop

Het logo van Test-Aankoop.

Test-Aankoop (Frans: Test-Achats) is een Belgische consumentenorganisatie (vergelijkbaar met de Consumentenbond Nederland). Hoewel het de bedoeling zou moeten zijn om de consument juist te informeren en te beschermen tegen misleidende aanbiedingen van commerciële bedrijven, lijkt het in de praktijk vooral een propagandistische organisatie te zijn die zelf misleidende aanbiedingen publiceert en leden probeert te werven d.m.v. onethische en opdringerige reclamepraktijken. Op sommige gebieden propagandeert Test-Aankoop eveneens pseudowetenschap.

Misleiding van consumenten

Het lijkt wel een paradox: een consumentenorganisatie die zelf consumenten misleidt, maar Test-Aankoop is er toch in geslaagd. In 2013 probeerde de organisatie leden te lokken onder het valse voorwendsel dat ze een gratis "tablet" zouden ontvangen. Wat de goedgelovige consumenten ontvingen was echter slechts een gadget het woord "tablet" onwaardig. Het prulletje had geen wifi en geen touchscreen, en de technische specificaties waren aanvankelijk enkel gepubliceerd in het Frans, niet in het Nederlands.

Test-Aankoop werd hiervoor veroordeeld door de Jury voor Eerlijke Praktijken, wat een moment van zelfbezinning had kunnen zijn, en een kans om hun eigen vooringenomenheid onder de loep te nemen. Maar niets van dat: Test-Aankoop besloot zelfs in beroep te gaan tegen de veroordeling, met het argument dat een "tablet" niet noodzakelijk alle kenmerken van een iPad moet hebben. Dat is natuurlijk slechts een drogreden genaamd "Argumentum ad dictionarium" (beroep op het woordenboek), door te stellen dat Test-Aankoop plots een andere definitie toechrijft aan het woord "tablet" dan degene die doorgaans aanvaard en erkend is. In de meeste gevallen wordt een "tablet" dan ook beschouwd als een computer zonder toetsenbord die wordt bediend d.m.v. aanraking van het scherm. Dit was met deze gadget niet mogelijk.

Onethische reclamepraktijken

Test-Aankoop maakt regelmatig reclame met het oog op het aantrekken van nieuwe abonnees. Naast de gewoonlijke publiciteitskanalen wordt echter ook gebruik gemaakt van meer dubieuze en onethische methoden, d.m.v. het "aankopen" van contactgegevens van potentiële klanten die deze hebben opgegeven onder valse voorwendsels. Test-Aankoop gaat aldus in zee met vaak erg dubieuze bedrijven die je beloven dat je kans maakt om iets te winnen, in ruil voor je contactgegevens. Onderzoek van de Hoax-Wijzer heeft in het verleden aangetoond dat je veel kans hebt om te worden overrompeld door reclame via mail, post en telefoon, maar dat daarentegen de kans om iets waardevol te winnen verwaarloosbaar klein of zelfs onbestaande is. De reclame die je ontvangt valt strikt genomen niet onder "spam" omdat je zelf vooraf akkoord bent gegaan dat je gegevens verkocht mogen worden aan sponsorende bedrijven en organisaties. Niettemin is het opvallend dat een organisatie die belooft de consument te beschermen maar al te bereid is om diezelfde consument te misleiden.

Dubieuze bedrijven zoals Mons Management uit Bulgarije, alsook bedrijven zoals First Impressions en Sendt Online Marketing, zetten geregeld websites op die je vragen om in te schrijven als je deel wil nemen aan een "wedstrijd" waarbij je kans maakt op mooie prijzen of waardebonnen. Je moet hierbij je naam, adres, e-mail, telefoonnummer, geboortedatum, enz... doorsturen, én akkoord gaan met de voorwaarden die stellen dat je allerhande reclame zal ontvangen van hun "sponsors". Deze sponsors zijn vaak bekende bedrijven en organisaties, die schijnbaar akkoord gaan om op deze manier privégegevens te vergaren via dubieuze bedrijven gevestigd in het buitenland. Onder deze sponsors vallen o.a. Het Laatste Nieuws, Greenpeace, Unicef, Test-Aankoop en Bofrost. De dubieuze bedrijven, die je contactgegevens verzamelen om ze vervolgens aan deze "sponsors" te verkopen, verdienen zo geld op een makkelijke manier, want de kans is klein dat ze daadwerkelijk prijzen uitreiken aan echte winnaars - waardoor hun onkosten erg laag blijven.

Alsof de zogenaamde "wedstrijden" nog niet misleidend genoeg zijn, gebeurt de bekendmaking ervan op sociale media vaak door de verspreiding van hoaxes en like farming. Zo zijn er tal van Facebookpagina's die om de haverklap "deel & win"-wedstrijden uitschrijven, met een link naar zo'n website die contactgegevens vergaart, vaak in combinatie met andere like farming-praktijken. Circulerende hoaxes beweren dan weer dat je kans maakt op een waardebon van € 200 voor McDonalds, een waardebon van € 500 voor Ikea, dat er een truc is waarmee je gratis € 500 kan pinnen per dag, dat de overheid € 2500 verschuldigd is aan elke Nederlandse burger, dat er een Facebook-app is die je vertelt wie je profiel bezocht heeft, of dat je ombeperkt gratis Ariel wastabletten kan krijgen. Deze hoaxes sturen je naar een link die zich voordoet als een bekende website (zoals Facebook), en je na enkele vragen dan weer doorstuurt naar de website van dubieuze bedrijven zoals hierboven omschreven. Opmerkelijk is dat de sponsors hier geen actie tegen schijnen te ondernemen, en zelfs niet de moeite doen zich ervan te distantiëren - het zal hen dan ook worst wezen, contactgegevens kopen voor opdringerige reclamedoeleinden is voor hen duidelijk belangrijker. De Hoax-Wijzer adviseert om na te denken of je al dan niet wil worden geassocieerd met bedrijven en organisaties die gebruik maken van zulke opdringerige reclamemethoden, zoals dus ook Test-Aankoop.

Pseudowetenschap

Een organisatie gericht op ledenwerving weet natuurlijk dat, net zoals in de media, sensatie nu eenmaal beter verkoopt dan correcte en genuanceerde feiten. Hierdoor is pseudowetenschap dan ook gewoonlijk niet ver weg, en Test-Aankoop is daar geen uitzondering op. Hieronder enkele voorbeelden:

• Test-Aankoop wil glyfosaat verbieden, en werkt hierbij samen met de radicale organisatie Greenpeace. In werkelijkheid is glyfosaat een veilig product waaromtrent onnodig veel commotie wordt gemaakt, vooral dan door aluhoedjes.
• Hoewel Test-Aankoop niet ronduit gekant is tegen GMO, stelt de organisatie dat er "geen sluitend bewijs" is omtrent schade voor de gezondheid en de natuur, dat dit de biodiversiteit zou bedreigen en "superweeds" zou veroorzaken. Dat zijn pseudowetenschappelijke argumenten die al zo vaak weerlegd zijn. Volgens Test-Aankoop zou GMO ook de voedselschaarste niet oplossen, omdat dit wordt veroorzaakt door "een slecht politiek beleid en een oneerlijke verdeling van sociale en financiële middelen" - wat het zaakje doet ruiken naar een onderliggend socialistisch gedachtengoed; en dat terwijl GMO niet wordt aangeprezen als dé ultieme oplossing voor hongersnood. Dat de oorzaak bij socio-economische problemen ligt neemt niet weg dat GMO hier wel een aanzienlijke hulp kan betekenen. Tenslotte maakt Test-Aankoop zich zorgen over "multinationals die nog machtiger worden", terwijl ze tegelijk opteren voor strenge controles op de veiligheid van de gewassen - wat op zich niet fout is, maar wel een belangrijke meerkost met zich meebrengt waardoor minder kapitaalkrachtige bedrijven steeds minder in staat zijn op te boksen tegen de multinationals. You can't have the cake and eat it too.
• Enerzijds geeft Test-Aankoop toe dat de werking van homeopathie niet wetenschappelijk bewezen is, maar anderzijds verzuimt de organisatie om deze kwakzalvers stellig af te raden, wat een opening creëert tot het misleiden van patiënten die in deze pseudowetenschap geloven, en de kwakzalvers die het aanbieden. Hierdoor verliezen consumenten dan ook onnodig geld aan niet-werkzame medicijnen, en volgens het basisprincipe van Test-Aankoop zouden deze consumenten moeten worden afgeraden hun geld te geven aan zulke oplichters. 
• Kernenergie zou onstabiel en gevaarlijk zijn, ondanks bewijzen van het tegendeel. Test-Aankoop mag dan de wetenschap van klimaatopwarming ten volle erkennen, de meest logische oplossing hiervoor wordt door de organisatie dan weer verworpen.

Als het goed, is dan zeggen we het ook: Test-Aankoop geeft terecht aan dat biologische voeding niet noodzakelijker gezonder is of beter is voor het milieu. Idem voor superfood, vasten, glutenvrije voeding en detoxen.