Hoax wiki
Registreer
Advertisement
Echinaforce

Echinaforce, het echinacea-product van A. Vogel dat vooral je portemonnee leger maakt.

Echinacea is een plantsoort die bestaat uit negen verschillende soorten bloemsoorten, allen afkomstig van het oosten van Noord-Amerika. Volgens de natuurgeneeskunde kwakzalverij zouden extracten van echinacea heilzaam zijn voor het voorkomen, indijken van symptomen of zelfs het genezen van een verkoudheid. Het meest bekende echinacea-product dat gretig over de toonbanken gaat is Echinaforce (in België ook bekend met de naam Echinasan), verkocht onder de merknaam A. Vogel. In Nederland staat Echinaforce geregistreerd als homeopathisch middel omdat de werkzaamheid (die immers onbestaande is) dan niet hoeft te worden aangetoond.

Indiaanse medicijnman?[]

Zie hoofdartikel: Alfred Vogel

De man die echinacea bekend maakte als een wondermiddel tegen verkoudheden en griep was de Zwitser Alfred Jodocus Kwakzalver Vogel, di een "gezondheidswinkel" uitbaatte en in 1952 het boek "Der Kleine Doktor" schreef. Hij geloofde in "natuurgeneeskunde" en schreef in zijn boek dat aardappelsap heilzaam is tegen artritis, sap van wortelen, kool, bosbessen en druiven tegen blindedarmontsteking, en de zaadbal van een stier tegen kinderverlamming en MS[1]. In 1963 startte hij het kwakzalverbedrijf Bioforce AG, en bracht hij medicijnen kwakzalverij onder de naam "Dr. Vogel". De titel van Dr. creërde echter een onterechte associatie met échte geneeskunde, waardoor de Nederlandse Reclame Code Commissie (RCC) in 1981 een klacht kreeg en de merknaam moest worden aangepast. Sindsdien worden de producten van Bioforce AG verkocht onder de naam "A. Vogel"[2], waarvan het meest bekende "Echinaforce" dat gebaseerd is op echinacea.

In zijn biografie beschreef Alfred Vogel hoe hij het "geheim" van dit wondermiddel had ontdekt op één van zijn reizen naar de Verenigde Staten. Tijdens zijn bezoek aan Zuid-Dakota ontmoette hij er een Indiaanse man genaamd Ben Black Elk, die hem vertelde over de vermeende geneeskrachtige werking van echinacea[3]. Black Elk wordt hierbij voorgesteld als een "medicijnman", maar in werlkelijkheid was hij niet meer dan een aandachtsgeile Indiaan die zijn brood verdiende met zich door toeristen te laten fotograferen bij Mount Rushmore. Hij stond zelfs bekend als de meest gefotografeerde Indiaan ter wereld, en als het "vijfde gezicht van Mount Rushmore"[4]. Zelfs als hij een medicijnman was, zouden zijn beweringen zonder wetenschappelijk onderzoek nog altijd slechts louter dat geweest zijn: beweringen, zonder bewijs.

Het verhaal eindigt met de bewering dat Black Elk een handvol zaden zou hebben meegegeven aan Vogel voor zijn terugreis naar Europa. Na zijn thuiskomst zou hij de zaden geplant hebben, met een mooie oogst als gevolg, waarna hij de wonderbare geneeskracht van de echinacea had omgetoverd tot het lucratieve "medicijn" Echinaforce[5]. Vogel was nochtans niet de eerste die de echinaceaplant in Europa had geïntroduceerd: de Duitse kwakzalver natuurgenezer Gerhard Madaus had in 1938 al het product Echinacin op de markt gebracht. Madaus's bedrijf was tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken bij het aanbrengen van brandwonden met fosfor aan gevangenen in het concentratiekamp Buchenwald, om te testen of Echinacin hielp bij het genezingsproces[6]. Alfred Vogel was in dat opzicht schijnbaar humaner: hij probeerde mensen niet te dwingen, hij probeerde ze enkel met mooie praatjes te verleiden om zijn placebo te kopen.

Vermeende werking[]

Echinaforce wordt vooral verkocht als "natuurgeneesmiddel" tegen verkoudheid en griep. De meest gebruikte variant hierbij is Rode zonnehoed. Biohorma, het bedrijf dat momenteel licentiehouder is van alle A. Vogel-producten, beweert op haar website dat de werking wetenschappelijk is bewezen. Dit moet blijken uit een dubbelblind onderzoek dat in 1999 werd uitgevoerd in Zweden, waarin driekwart van de patiënten zei dat het geholpen had en ze minder verkoudheidssymptomen hadden ervaren (bij de placebo-groep was dit de helft). De resultaten vertellen echter niet of de verkoudheid ook daadwerkelijk sneller genezen was. Er werd ook geen rekening gehouden met het feit dat een deel van de proefpersonen nog andere middelen slikten. Andere statistische analyses van de resultaten tonen aan dat er niet noodzakelijk is van een significant resultaat. Het betreft hier bovendien slechts één onderzoek, en om de werkzaamheid van echinacea te kunnen bewijzen zijn nu eenmaal meer experimenten nodig[7].

Er zijn wel degelijk meer onderzoeken geweest naar de werkzaamheid van echinacea. Zo was er een onderzoek van Carlo Calabrese, een naturopaat verbonden aan de alternatieve Bastyr University. Zijn dubbelblind-experiment werkte met het product Echinagard (van een ander bedrijf dan Biohorma), maar na het onderzoek van een half jaar bleek dat proefpersonen die Echinagard hadden genomen meer verkouden waren geworden dan zij die een placebo hadden genomen. De producent van Echinagard was niet blij met dit resultaat en wilde niet dat het onderzoek zou worden gepubliceerd - wat ook niet is gebeurd[8]. Andere onderzoeken toonden wel een positief resultaat, maar deze onderzoeken waren onvoldoende geblindeerd, gerandomiseerd en de beoordelingscriteria waren onbetrouwbaar. Een onderzoek van 2002, dat wel goed was geblindeerd, wees uit dat beide groepen ongeveer even lang last hadden van een verkoudheid en dat de symptomen even hevig waren (de placebogroep deed het zelfs nog een beetje beter)[9]

Een onderzoek uit 2012 wees uit dat het optreden en de duur van een verkoudheid kon worden verminderd met 26%[10]. Uit een analyse van de studie bleek echter dat het positieve resultaat enkel kon worden opgetekend voor de duur van een verkoudheid en niet hoe vaak een verkoudheid de kop op stak. De vraag stelt zich bovendien of zelfs die resultaten betrouwbaar zijn, omdat het onderzoek op zich vrij dubieus is: de oorsprong van de fondsen wordt niet bekend gemaakt, en er werd ondermaats melding gemaakt over potentiële belangenconflicten. Informatie over de resultaten, alsook over eventuele negatieve bijwerkingen, is gebrekkig en er werd gezondigd aan selectieve melding van de resultaten (cherry picking)[11]. Dit maakt dat het onderzoek niet serieus genomen kan worden. Tal van andere onderzoeken hebben uitgewezen dat echinacea geen invloed heeft op de verloop van een verkoudheid en dat het effect ervan niet verder reikt dan dat van een placebo[12]. Soms leveren in vitro-onderzoeken wel een positief resultaten op, maar dit kan niet worden gerepliceerd op mensen[13]

In Nederland staat Echinaforce geregistreerd als een homeopathisch middel. Nochtans komt de homeopathische methode (eveneens een vorm van kwakzalverij) van verdunning en potentiëring hier niet aan te pas, en het actieve bestanddeel is aldus wel degelijk aanwezig in het product. De reden waarom het toch als homeopathisch middel wordt verkocht, is omdat de werkzaamheid van het product dan niet hoeft te worden aangetoond. Hiermee geeft het bedrijf van A. Vogel impliciet toe dat wat ze verkopen eigenlijk langs geen kanten werkt. Toch wordt het nog steeds massaal verkocht: de jaaromzet omvat zo'n 300 miljoen dollar[14] en in 2006 werd de verkoop van 2 ml doseringen geschat op maar liefst 2,6 miljard wereldwijd[15]. In België wordt Echinaforce ook verkocht onder de naam Echinasan[16].

Lachen met Lubach[]

Zie ook[]

Bronnen[]

Referenties[]

Advertisement