Hoax wiki
Registreer
Advertisement
Bicycle

Fietsen is gezond. Eet meer fietsen.

Superfood (nl: supervoeding) is een commerciële term die wordt gebruikt voor bepaalde gezonde voeding, om het idee te creëren dat deze voeding buitengewoon gezond zou zijn, of zelfs in staat zou zijn om ziektes zoals kanker te genezen. Hoewel superfood in de meeste gevallen geen schade toebrengt aan de gezondheid, is deze marketingterm vooralsnog misleidend omdat het patiënten kan aanzetten tot een te eenzijdig dieet, of zelfs tot het onterecht stopzetten van een medische behandeling. Kwakzalvers maken dan ook gretig gebruik van deze term om normale, gezonde voeding te verkopen aan hogere prijzen onder de noemer "superfood". 

Terminologie[]

De term "superfood" werd wellicht voor het eerst gebruikt in 1998 door Aaron Moss in het magazine Nature Nutrition. Daarin stelde hij als volgt: "Humans have many options when it comes to fueling their bodies, but the benefits of some options are so nutritious that they might be labeled as superfoods"[1]. De gangbare betekenis van de term "superfood" is voeding die rijk is aan antioxidanten, vitaminen en andere voedingsstoffen, arm is aan calorieën, het risico op ziektes verlaagt en de fysieke en emotionele gezondheid versterkt. Veel voorkomende voorbeelden zijn soja, bosbessen, groene thee, walnoten, broccoli en spinazie[2]

Niettemin bestaat er geen medische definitie voor de term "superfood", die zou bepalen aan welke voorwaarden bepaalde voeding moet voldoen om tot deze categorie te behoren. De term wordt dan ook vooral gebruikt als marketingtechniek om gezonde voeding "hip" te maken en zo meer geld te verdienen door hogere prijzen te vragen voor superfood. Soms wordt er zelfs beweerd dat je er kanker mee kan genezen of voorkomen, maar hier bestaat geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. 

Gezondheid[]

Vanzelfsprekend zijn groenten en fruit gezond voor het menselijk lichaam, en de meeste voeding die tegenwoordig de term "superfood" krijgt is inderdaad uitermate goed voor je gezondheid. Het voordeel is dat deze voeding makkelijk in de winkel te verkrijgen is, en in de meeste gevallen ook lekker gesmaakt wordt. Hoewel het eten van superfood aldus geen kwaad kan, en in de meeste gevallen zelfs bevorderlijk is voor de gezondheid, kan het gebruik van de terminologie niettemin toch zorgwekkend zijn[3]

Het gevaar bestaat dat mensen onterecht gaan geloven dat ze een bepaald product in grote hoeveelheid moeten consumeren om een ziekte af te weren. Het is echter niet zo dat één voedingsmiddel alle belangrijke voedingsstoffen bevat die we nodig hebben om gezond te blijven of worden. De beste manier om gezond te blijven, en de kans op ziektes te verlagen, is door te opteren voor een gezond een gevarieerd dieet, waar groenten en fruit uiteraard deel van uitmaken. Het heeft dus geen zin om bv. elke dag broccoli te eten in de hoop dat hierdoor de kans op kanker vermindert, want dit leidt tot een eenzijdig dieet wat minder gezond is dan een gevarieerd dieet.  Wanneer het lichaam een teveel aan bepaalde vitaminen of andere voedingsstoffen binnenkrijgt, gaan die in het beste geval verloren - en brengen ze in het slechtste geval celschade toe. Het is niet gezond en natuurlijk om het lichaam te overladen met één bepaald voedingsproduct.

Het probleem situeert zich ook bij de beweringen dat superfood buitengewone voordelen heeft voor de gezondheid, terwijl die wetenschappelijk niet bewezen zijn. In sommige gevallen wordt er zelfs beweerd dat je kanker kan behandelen met superfood, maar Cancer Research UK benadrukt dat dit niet het geval is en dat het eten van één specifieke voeding geen kanker kan genezen of voorkomen[4]. Een gezond dieet is voor kankerpatiënten vanzelfsprekend wel aangeraden, maar met gezonde voeding alleen zullen kankercellen niet vanzelf verdwijnen. In tegenstelling tot sommige beweringen, bestaan er helaas geen wondermiddelen. Bovendien dreigt hierbij het gevaar dat kankerpatiënten hun medische behandeling stopzetten om over te stappen naar een superfood-dieet, wat in bijna alle gevallen nefast zal zijn.

Opvallend is dat verkopers van superfood vaak enkel de positieve aspecten van bepaalde voeding aanhalen, maar niet de eventuele negatieve aspecten. Zo wordt zeewier geprezen als superfood, terwijl het ook gifstoffen bevat die leverkanker kunnen veroorzaken[5]. In een aantal gevallen zit er op superfood tevens ook nog restanten van pesticiden, vaak zelfs meer dan de norm[6]. Wie zich zorgen maakt om zijn gezondheid, kan aldus beter de normale groenten en fruit in de winkel kopen, en schenkt beter geen aandacht aan voedingsproducten die het label "superfood" opgespeld hebben gekregen. Hetzelfde geldt voor wie bezorgd is om het milieu: je kan dan beter een goedkope inheemse appel eten dan duur Afrikaans zeewier waarbij het transport ervan heel wat uitlaatgassen heeft veroorzaakt.

In sommige gevallen gaat de obsessie voor vermeende "gezondere voeding" zelfs zover dat het de oorzaak vormt voor malnutritie (oftewel malvoeding), een conditie die ontstaat door een tekort of net een teveel aan bepaalde nutriënten in het voedingspatroon, of een verkeerde verhouding ervan. Dit wordt ook wel eens orthorexia genoemd, al wordt deze eetstoornis voorlopig nog niet officieel erkend[7].

Marketingtechniek[]

De term "superfood" is niet enkel misleided op gezondheidsvlak, maar ook op financieel vlak. Als marketingterm is het bedoeld om in te spelen op de bestaande hype rond gezonde, natuurlijke en biologische voeding, en zo de prijzen van die voeding op te drijven. De voeding op zich is daarentegen niet duurder: diezelfde superfood-appel vind je ook terug bij de normale appels, zonder dat er een wezenlijk verschil is tussen de twee, behalve dan het prijskaartje. Het idee dat een dure superfood-appel je gezonder zal doen voelen, is vooral pijnlijk voor je bankrekening en zal in het beste geval slechts een placebo-effect veroorzaken.

Er ontstaat een slechte situatie wanneer mensen problemen hebben met hun gezondheid, en bovendien ook geen al te breed budget hebben (mogelijk omdat medische kosten er een hap van wegnemen). Indien deze mensen dan besluiten om te grijpen naar superfood, kunnen ze met hun beschikbare budget dus veel minder gezonde voeding kopen, dan wanneer ze diezelfde voeding zouden aankopen zonder het superfood-label. In die zin worden zulke mensen misleid tot op het punt dat ze ervan worden weerhouden om méér gezonde voeding aan te kopen.

Niettemin zijn het vaak kwakzalvers die beweren dat je superfood absoluut nodig hebt om gezond te worden of te blijven. Toevallig bevatten hun websites, naast artikels die superfood aanprijzen, toevallig ook webwinkels waar die zogenaamde superfoods dan worden verkocht. De meest bekende is wellicht Natural News van de paranoïde kwakzalver Mike Adams[8], die via de Natural News Store een uitgebreid assortiment van superfoods verkoopt[9][10]. Een gelijkaardig voorbeeld treffen we aan bij de kwakzalver Mercola[11] die - surprise surprise - ook superfoods verkoopt aan hoge prijzen in zijn webshop[12]. Vanzelfsprekend treffen we ook heel wat superfood-onzin aan op allerhande complottheorieënwebsites zoals Want To Know, die het zelfs een "medicijn van de toekomst" noemt[13].

Lijst van superfoods[]

Hieronder behandelen we enkele voorbeelden van beweringen rond zogenaamde superfoods.

  • Bessen zouden een superfood zijn omdat ze essentiële voedingsstoffen bevatten, en zouden goed zijn voor de ontwikkeling van het brein (met als gevolg een hoger IQ), meer energie geven en weerstand tegen infecties opbouwen. Er is echter geen bewijs dat bessen invloed hebben op het IQ. Wel bevatten ze het heilzame foliumzuur, maar dat komt ook geregeld voor in andere voedingsproducten op basis van planten.
  • Tarwegras zou een superfood zijn als bloedreiniger en ontgifter omwille van de "natuurlijke plantenzymen" en het bladgroengehalte. Er wordt zelfs beweerd dat 30 ml sap van tarwegras gelijk staat aan een kilogram groenten. Broccoli en spinazie bevatten echter meer foliumzuur en vitamine C, en bladgroen wordt zelfs niet opgenomen door het lichaam. 
  • Zeewier zou een superfood zijn omdat het immuunsysteem erdoor zou worden gestimuleerd en het goed is voor het brein, terwijl het ook goed zou werken tegen o.a. exzeem, zwaarlijvigheid, depressie, congestie en bloedarmoede. In werkelijkheid zitten de voedingsstoffen van zeewier in zowat alle groene groenten, terwijl zeewier zelf echter gifstoffen bevat die leverkanker kunnen veroorzaken.
  • Granaatappelsap zou een superfood zijn omdat het polyfenolen (een antioxidant) bevat, en acht keer het antioxidant-potentieel van thee zou bevatten. Bij de consumptie van bv. 180 ml granaatappelsap verhoogt het antioxidant-niveau in het bloed echter slechts gedurende een uur, waarna het snel weer uit het bloed verdwijnt.

Andere zogenaamde superfoods zijn vaak exotische of obscure poeders zoals bokupoeder, Rejuvenate Plus, Living Fuel bessenpoeder, X-Balance chocoladepoeder en natuurlijke proteïnepoeders[14], alsook chiazaad, koudgeperste kokosolie, gemalen lijnzaad en boerenkool.

Volgens de website superfoodlists.com bestaat de lijst van superfoods uit zoete aardappel, spinazie, soja, walnoot, pecannoot, granaatappel, honing, groene thee, spruiten, boerenkool, boksdoornbessen, boekweit, broccoli, bosbessen, kokosnoot, cacaobonen, açaibessen, amandelen, avacado en quinoa[15]. De vraag voor quinoa is bijgevolg zo groot dat het ecosysteem van Bolivië er dreigt door te worden vernietigd, maar dat speelt klaarblijkelijk geen rol[16].

Vanzelfsprekend hoef je niet speciaal op zoek te gaan naar deze voedingsmiddelen, en er al zeker geen grof geld voor te betalen. Je kan immers met gewone, dagdagelijkse voeding een gebalanceerd en gevarieerd dieet opbouwen dat waarschijnlijk gezonder én goedkoper is dan wat kwakzalvers je willen aansmeren onder de noemer "superfood".

Lijst van "gezonde voeding" van de Mayo Clinic[]

Volgens de Mayo Clinic valt onderstaande onder de noemer "gezonde voeding"[17], maar maakt hierbij geen gebruik van de term "superfood":

  • Amandelen
  • Appelen
  • Bosbessen
  • Broccoli
  • Bruine bonen
  • Zalm
  • Spinazie
  • Tarwekiemen
  • Tomatensap en groentensappen
  • Zoete aardappelen

Verbod op de term "superfood"[]

Sinds 1 juli 2007 is het in de Europese Unie niet langer toegestaan om voeding te verkopen als "superfood" zonder specifieke medische claim die door wetenschappelijk onderzoek kan worden onderbouwd[18]. En dat wil in de praktijk eigenlijk zeggen dat niets nog als "superfood" verkocht mag worden in de EU (omdat er geen medische claims over kunnen worden gemaakt die wetenschappelijk bewezen zijn). Het is alvast één stap in de goede richting, maar belangrijk is dat in de toekomst hopelijk ook andere landen zoals de Verenigde Staten hierin volgen. Niettemin is dit reden genoeg voor complotdenkers om hun aluhoedje op te zetten en te beweren dat het een complot is van de Codex Alimentarius om de wereldbevolking uit te roeien met e-nummers, of was het nu met chemtrails?

Zie ook[]

Bronnen[]

Referenties[]

  1. The Everything Giant Book of Juicing (2013), Teresa Kennedy. Zie http://books.google.be/books?id=UqJIbLT_I3QC&pg=PA36&lpg=PA36#v=onepage
  2. http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=125459
  3. http://nos.nl/artikel/619629-superfoods-bestaan-helemaal-niet.html
  4. http://www.cancerresearchuk.org/cancer-info/healthyliving/cancercontroversies/superfoods/
  5. http://www.theguardian.com/uk/2007/may/13/health.healthandwellbeing1
  6. http://www.radartv.nl/nieuws/archief/detail/article/teveel-bestrijdingsmiddelen-op-superfoods/
  7. http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/health-news/orthorexia-nervosa-how-becoming-obsessed-with-healthy-eating-can-lead-to-malnutrition-10479149.html
  8. http://www.naturalnews.com/superfoods.html
  9. http://store.naturalnews.com/Superfoods_c_4.html
  10. http://www.naturalnews.com/037383_Natural_News_store_superfoods_discounts.html
  11. http://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2011/09/10/top-ten-best-superfoods.aspx
  12. http://shop.mercola.com/product/spiru-blue-120-per-bottle-3-pack-chlorella-450-per-bottle-3-pack,741,2.htm
  13. http://www.wanttoknow.nl/boeken/superfoods-medicijn-van-de-toekomst/
  14. http://www.naturalnews.com/030481_superfoods_nutrition.html
  15. http://superfoodlists.com/
  16. http://content.time.com/time/world/article/0,8599,2110890,00.html
  17. http://www.mayoclinic.org/healthy-living/nutrition-and-healthy-eating/multimedia/health-foods/sls-20076653
  18. http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/6252390.stm
Advertisement